Kronika miasta i gminy Skała

Zielnik - Przyprawy roślinne
Współczesna medycyna coraz częściej podkreśla rolę przypraw w w regulacji przemian ustrojowych człowieka. Aktywną rolę w tych przemianach spemiają zawarte w przyprawach związki organiczne, takie jak alkaloidy, fenole, fenolokwasy, fitoncydy, flawonoidy, garbniki, glikozydy, gorycze, kumarynowce, olejki eteryczne, kwasy organiczne, żywice, śluzy, sole mineralne i witaminy.Przyprawy są produktami roślinnymi pobudzającymi apetyt i nadającymi potrawom określony smak, zapach i wygląd. Pobudzają one wydzielanie w organizmie soków ślinowych, żołądkowych i jelitowych, zaostrzają apetyt, ułatwiają trawienie i przyswajanie spożywanych posiłków.

Wyróżniłbym tu szczególnie własności pobudzania czynności wydzielniczych żołądka i wątroby, regulowania ruchu robaczkowego jelit, przeciwdziałania zastojowi żółci w pęcherzyku żółciowym i własności przeciwbakteryjne. Większość przypraw roślinnych ma działanie przeciwwzdymające oraz zmniejszające napięcie mięśni gładkich jelit i dróg moczowych. Np. lubczyk reguluje właściwą fermentację w przewodzie pokarmowym, melisa pobudza wydzielanie soków trawiennych i działa lekko uspakajająco. Cząber wzmaga trawienie i przyswajanie składników pokarmów, szałwia działa bakteriobójczo i zapobiega drobnym krwawieniom przewodu pokarmowego, hyzop pobudza łaknienie, jałowiec zwiększa wydzielanie soku żołądkowego i żółci, bazylia ułatwia tolerowanie dużych ilości białka i tłuszczu np. w potrawach z jaj. Do bardziej szczegółowych danych odnośnie własności przyprawowych i leczniczych powrócimy przy omawianiu poszczególnych przypraw.

Z uwagi na użyteczną dla człowieka część rośliny, przyprawy ,dzielimy na: owocowe (np. anyżek, kminek, kolender, koper, pieprz, wanilia), nasienne (np. gorczyca, czarnuszka, gałka muszkatołowa), liściowe (np. laur, ,majeranek), korzeniowe (np. imbir, chrzan), korowe (np. cynamon), pączkowe (np. goździki, kapary, szafran).

Schab w pomarańczach
 
Składniki: ok. 1 kg schabu, 1 duża lub 2 średnie cebule, 2 średnie pomarańcze (nie mają prawa być gorzkawe; muszą być słodkie i soczyste!); w ostateczności sok (ale z farfoclami czyli nie odcedzany - bodaj Hortex taki oferuje), 1-2 ząbki czosnku pół szklanki bulionu (najlepiej własnej roboty; ew. z kostki - byle nie Knorra!), sól, pieprz, sos sojowy, trochę chili, szczypta ziół prowansalskich, olej do smażenia.

Schab pokroić na plastry, lekko zbić, posmarować olejem, skropić sosem sojowym, posolić, popieprzyć i odstawić w chłodne miejsce. Cebulę skroić w kostkę, poddusić na oleju, dodać starannie obrane (bez białej skórki), pokrojone w ćwiartki pomarańcze lub podlać sokiem pomarańczowym (w tym wypadku niepotrzebny będzie bulion). Dodać drobno posiekany czosnek, chili, kilkanaście kropli (ok. pół łyżeczki do herbaty) sos sojowy i zioła, dusić, często mieszając. Gdy cebula i pomarańcze zaczną tworzyć niemal jednolitą masę, zlać z patelni i zmiksować. Schab obsmażyć (najlepiej na tej samej patelni, dodawszy oczywiście olej) z obu stron i dusić do miękkości - najlepiej w piekarniku - na zmiksowanym sosie. W razie potrzeby - czyli zbytniego zagęszczenia sosu - podlać bulionem. Podawać z ryżem lub ziemniakami (najlepsze młode lub pure) i sałatką (najlepiej z zielonej sałaty lub kapusty pekińskiej, szczypiorku i rzodkiewek podlanych sosem vinegret).

ZIOŁA ZAWSZE DOBRE
DO WARZYW:

CUKINIA - bazylia, estragon, rozmaryn, majeranek;
KALAFIOR - koperek, rozmaryn, szczypiorek;
KAPUSTA - cząber, kminek, jałowiec, lebiodka, majeranek, mięta, ogórecznik, tymianek, szałwia;
POMIDORY - bazylia, cząber, estragon, lebiodka, majeranek, mięta, szałwia, czosnek;
ZIEMNIAKI - bazylia, cząber, koperek, lebiodka, majeranek, mięta, rozmaryn, tymianek, szczypiorek, liść laurowy;
SOCZEWICA - cząber, mięta, pietruszka, czosnek;
GROCH - bazylia, cząber, majeranek, mięta, rozmaryn, szałwia, pietruszka, kminek, jałowiec;
CEBULA - bazylia, estragon, lebiodka, tymianek, kminek;
PIECZARKI - bazylia, estragon, cząber, koperek, melisa, rozmaryn, tymianek, majeranek.
DO SAŁATEK:
bazylia, cykoria, cząber, arcydzięgiel, estragon, lubczyk, kolendra, melisa, mięta, liście ogórecznika, majeranek, portulaka, tymianek, kminek oraz kwiaty: fiołka, nagietka, nasturcji, ogórecznika, pysznogłówki, róży, pierwiosnka.
DO MARYNAT:
bazylia, estragon, kolendra, lubczyk, melisa, mięta, rozmaryn, pietruszka, cebula, jałowiec.
DO SERÓW:
twardych: rozmaryn, szałwia, kminek, koper;
miękkich: cząber, majeranek, tymianek, fenkuł, mięta, szałwia, trybula, kminek, koper.
DO JAJ:
bazylia, estragon, koperek, trybula, pietruszka, szczypiorek;
do jajecznicy + lebiodka, majeranek.
DO ZUP:
cebula, cząber, estragon, jałowiec, lubczyk, majeranek, melisa, mięta, rozmaryn, tymianek, trybula;
GROCHOWA: bazylia, cząber, koper, majeranek, tymianek, rozmaryn, ogórecznik;
POMIDOROWA: bazylia, estragon, lebiodka, tymianek, majeranek, koper;
ROSÓŁ: tymianek, bazylia, lubczyk.
DO ZAPIEKANEK:
cząber, czosnek, kolendra, lebiodka, lubczyk, majeranek, melisa, mięta, tymianek, szałwia, koperek, komosa.
Lesley Bremness, "Wielka Księga Ziół", Wiedza i Życie, Warszawa 1981.

Dziwni ludzie ...

Być może obrażę tym tekstem dziwnie czyniących. Ale do rzeczy. Szerzy się dziwna moda na snobizm, na nieomylność, na egoizm. Problem narasta lawinowo. Urzędnik samorządowy, radny, bankowiec, kupiec, sklepowy itd. zapomina, że ma służyć tym, z których żyje; rodzic sprawiający przykrość swoim dzieciom, powodujących ich cierpienie, człowiek zapominający porzekadle „Nie czyń drugiemu, co tobie nie jest miłe”. To po prostu dla mnie dziwni ludzie. Burmistrz, wójt, dyrektor, kierownik, inspektor, referent, któremu wydaje się, że jest nieomylny, to po prostu dziwny człowiek. Zawiść, nie obce tym, co nic nie robią. Krytykanctwo, a z drugiej strony postawa inercyjna. Krzykacze. To wszystko mnie dziwi. A was? Oczekuję listów.
                                              Gołębiorz

Podejdź do płota ...

Nie, nie będzie o komedii Sylwestra Chęcińskiego „Sami swoi”. Sytuacja jest realna i wejdzie niebawem w XXI w. W Skale żyli sobie przykładnie sąsiedzi. W momencie, gdy jeden wziął sprawy w swoje ręce i ciężką pracą osiągnął pewne sukcesy finansowe, to drugi sąsiad, żeby temu pierwszemu nie było za dobrze, zaczął stawiać płot. Spytacie dlaczego? Aby ten pracowitszy przenosił bus helikopterem. Najdziwniejsze w tym wszystkim jest to, że poszły w kąt przykazania Dekalogu, że zginęła miłość bliźniego, że zapomniano o zgodzie. Na koniec przytoczę anegdotkę: Co mówi Amerykanin, pytany przez dziennikarza o sąsiada?
- Chciałbym mieć 1000 krów, jak sąsiad.
A co mówi Polak?
- Chciałbym, żeby mu 100 krów, które ma, zdechło.
To jest typowo skalskie i nie tylko.

                         Gołębiorz                         
Oczekuję listów na adres redakcji jurand000Gmail.com z dopiskiem „Gołębiorz”.